Мэргэжил-Миний ирээдүй

Бусдын бас өөрийнхөө төлөө сур

Буурлаас өвлөсөн нутгийнхаа төлөө мэд

Бууж үдлэх амьдралынхаа төлөө боловсор

Буцаж олдохгүй хором бүхний төлөө яар

Амьдралын чинь алтан босго өндөр шүү

Алсын чинь зам харгуй бүдэг шүү

Мэдлэг хэмээх их далай хязгааргүй шүү

Мэргэжил чиний Ирээдүй шүү

Болжморын клубын санаачлагаар 2010.10.08-нд төгсөх ангийн сурагчдын дунд *Мэргэжил – Миний ирээдүй* сэдэвт уулзалт ярилцлага зохион байгууллаа. Уулзалтанд 2004 оны Б.Энхжаргал багштай 10а ангийнхан урилгаар оролцсон бөгөөд мэргэжлээ хэрхэн зөв сонгох вэ, элсэлтийн шалгалтанд хэрхэн бэлдэх вэ, оюутан болоход юуг анхаарах вэ зэрэг асуудлаар лекц уншиж, үүний дараагаар чөлөөт уулзалт ярилцлага хийсэн юм. Урилгаар оролцогчдын хувьд бүгд өөр өөр сургуулийг өөр өөр мэргэжлээр төгссөн, мэргэжлийнхээ дагуу амжилттай ажиллаж буй нь онцлог байсан юм. Энэхүү уулзалтанд төгсөх ангийн 110 сурагч, 12 багш хамрагдлаа.

Өдөрлөгт оролцсон 2004 оны төгсөлтийн 10а ангийн хамт олон

1. О.Золбаяр - МУИС-н Эдийн Засгийн Сургуулийг 2008 онд төгссөн, АПУ компаний Борлуулалтын Ахлах хяналтын менежер
2. О. Мөнхбаяр – СЭЗДСургуулийг 2008 онд төгссөн, МУИС-н магистрант, Сэлэнгэ аймгийн ЗДТГ-н статистикч
3. С.Сансартуяа – Билэг дээд сургуулийг 2008 онд төгссөн, Билэг дээд сургуулийн багш, COGNITORIUS CONSULTING компаний хуулийн зөвлөх, хууль зүйн магистр
4. А.Наранцэцэг – МУБИС –н Математик Статистикийн Сургуулийг 2008 онд төгссөн, Стири Стила компаний санхүүч
5. М.Хишигсүрэн – ОХУ-н Краснодарын их сургуулийн 2010 оны төгсөгч, ХУИС-н магистрант
6. Б.Баярцэцэг – АУИС-г 2010 онд төгссөн, хүний их эмч
7. М.Энхбаяр – ШУТИС-н УУИС-г 2008 онд төгссөн Шарынгол ХК-ний автын цахилгааны инженер
8. Б.Бат-Эрдэнэ – ХААИС-г 2008 онд төгссөн, агрономич-эдийн засагч, Дархан-Уул аймгийн ХХААЖДҮГазрын мэргэжилтэн

Оюутнууд зуны ажлаа үнэлүүлж, 1000 ам.доллар гардлаа

Оюутанд сургалтын тэтгэлэг олгоно гэхээр нэн түрүүнд сурлага гайгүй ч амьдралын боломж тааруу хүүхдүүдэд бэлэн мөнгөний туслалцаа үзүүлэх тухай бодогддог. Тэгвэл “Нутгийн шийдэл” сан хүүхдүүдэд бэлэн мөнгө олгохын оронд нэгэн өвөрмөц ажил зохиож дүгнээд, арван оюутанд тэтгэлэг гардууллаа.

Тэд 5-р сард нийт оюутан сурагчдын дунд төслийн уралдаан зарлаж, таван багийг шалгаруулаад баг тус бүрд 1000 ам.доллар олгон, орон нутаг тийш илгээсэн. Шалгарсан багууд сонгож авсан сумдаа зуны нэг сарын турш ажиллаж, орчны эрүүл ахуйг хангах, байгаль хамгаалах, хувь хүний хөгжлийг дээшлүүлэх, залуусын боловсролыг дэмжих чиглэлээр уг мөнгийг тодорхой ажилд зарцуулаад ирсэн юм. Тэд ажлаа “Нутгийн шийдэл” сангийнхан болон санхүүжилт олгосон “Олон Улсын Андуудын Монголын тэтгэлэг” хөтөлбөрийн хандивлагчдад өнгөрөгч баасан гарагт “Хаан палас”-т тайлагналаа.
Төслийн уралдаан зарлаж хэрэгжүүлсэн “Нутгийн шийдэл” болон Монголд элэгтэй гадаадын хандивлагч иргэд оюутнуудын хийсэн ажилд туйлын сэтгэл хангалуун байсан учир бүгдэд нь 1000 ам.долларын тэтгэлэг гардуулсан юм.

Оюутнуудын хийсэн ажлаас сонирхвол, МУБИС-ийн сэтгүүлзүйн ангийн төгсөх курсын оюутан Б.Ууганбаяр, Н.Рэгдэнгарав нар Дархан-Уул аймгийн Шарын гол суманд нэг сар амьдарчээ. Ингэхдээ Шарын гол сумын дийлэнх иргэний ажлын байр болсон алтны хайгуулчдад хэрхэн өөрсдийгөө химийн хордлогоос сэргийлэх, эрүүл орчинд ажиллаж амьдрах талаар зөвлөгөө өгч, гарын авлага тараажээ. Гүний уурхайн ажилчдад ч бас хэрэгтэй мэдээллийг өгсөн байна. Мөн “Болжморуудын клуб” нэртэй өглөөний клуб ажиллуулан нутгийн иргэд, хүүхэд залууст өглөөний цугларалт хичээл болон байнгын үйл ажиллагаатай номын сангаар үнэ төлбөргүй үйлчлэн, залууст зориулж цаг хугацааг хэрхэн зөв зохистой ашиглах, эзэгтэй нарт хандаж эрүүл зохистой хооллолт гэж юу болох талаар мэргэжлийн хүмүүсийн туслалцаатайгаар цуврал сургалт явуулжээ. Уг клубыг одоо Шарын голын 2-р сургуулийн математикийн багш Б.Энхжаргал хүлээн авч үргэлжлүүлэн ажиллуулж буй.

Харин оюутан Т.Батням, Ч.Нямсүрэн нар Хануйн голыг хамгаалахаар нутгийн иргэдтэй хамтарч ажилласан байна. Тэд голын эрэг дагуух газрыг цэвэрлэж, хогийн сав, анхааруулах самбарууд байрлуулсан аж. Бас хамтрагчдынхаа хамтаар байгаль хамгаалагчийн тангараг өргөж, будгийн саваар хогийн сав хийж, баярын өдрүүдээр наадмын талбайд байрлуулжээ.
Тэгвэл Дорнод аймгийн Чойбалсан суманд оюутан Б.Батмандах, М.Мөнхчимэг нар "Залуус Зах зээл EXPO 2010" үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулсан байна. “Залуусыг дэмжих бүлэг” төслийн уг арга хэмжээнд оролцогчид нь бүгд хүүхдүүд байсан бөгөөд наадмын үеэр өөрсдийн бүтээсэн загвар, зурсан зураг, урласан бэлэг дурсгалын зүйлсээ олон нийтэд дэлгэжээ. Хамгийн гол нь хүүхдүүдэд өөрсдийгөө нээж, өөртөө итгэх итгэлтэй болоход нь тусалсан аж.

Өгий нуурыг хамгаалах нь монгол хүний үүрэг гэж үзсэн оюутан Э.Батбаатар, Б.Жагдагсүрэн нар таньж мэдэх хүнгүй ч Архангай аймгийг зорьжээ. Тэд мөн л гол усыг хамгаалах хөдөлгөөн өрнүүлж, нутгийн иргэдийг оролцуулан байгаль хамгаалах ажлууд зохиосон байна.

Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын уугуул хүүхдүүд болох Г.Идэрбат, Г.Алзахгүй нар "Хогны замаар хийх явган аялал"-д гарчээ. Тэд хогоо ангилж хаяхын ашиг тусыг нутгийн иргэдэд сурталчлаад зогсохгүй дахин боловсруулж болох хог хаягдлаар ялзмаг хийж, хэрхэн бордоо болгох аргыг хүмүүст зааж өгчээ.

Энэ мэт сайн үйлсийн эрэлд гарсан оюутнууд бүгд л орон нутгийн иргэдийг амьдралаа сайжруулах арга замд нэгтгэх, засаг захиргааныханд асуудлыг ойлгуулах, хамтарч ажиллахын төлөө зүтгэсэн байна. Тэд ингэснээрээ өөрсдийнхөө нөөц боломжийг нээгээд зогсохгүй, олон нийтийн ажил зохион байгуулах, хүмүүстэй харьцах туршлага хуримтлуулаад иржээ. Өөр өөр газар ажилласан ч нэгэн зорилгын дор гар, сэтгэл нийлэн ажилласан болохоор хоорондоо ч дотносож сайн найзууд болцгоожээ. Чийгийн улаан хорхойг ашиглан ялзмагт бордоо хийсэн хоёр хүүг “өтнүүд” хэмээн шоглож, өглөөний клуб ажиллуулсан хоёр охиныг “болжморууд” гэж хочлон, “болжмор чинь өтөөр хооллодог шүү дээ” гэлцэн хөгжилдөж харагдсан. Ажил хийвэл ам тосдохын үлгэрийг үзүүлсэн уг тэтгэлэгт хөтөлбөрийг зохион байгуулагчид цаашид уламжлал болгох, өргөжүүлэх бодолтой байгаа аж.


/"МОНЦАМЭ мэдээ" сонины 2010 оны 9-р сарын 13-ны дугаарт гарсан/

Ц.ОЮУНГЭРЭЛ: МОНГОЛ ЗАЛУУС ЮУ ЧАДДАГАА ХАРУУЛЛАА

Зуны амралтаараа төсөл хэрэгжүүлсэн оюутнуудын тайланг сонсох арга хэмжээний үеэр “Нутгийн шийдэл” сангийн тэргүүн, Ардчилсан эмэгтэйчүүдийн холбооны тэргүүн Ц. Оюунгэрэлтэй товч ярилцлаа.

-“Нутгийн шийдэл” сан өмнө нь оюутнуудад бэлэн мөнгөний тэтгэлэг олгодог байсан. Тэтгэлгийнхээ хэлбэрийг өөрчилснөөр ямар ахиц гарав, үр дүн нь хүлээсэн хэмжээнд хүрч чадаж байна уу? -Урьд нь сангийн нэр дээр ирсэн өргөдлүүдийг харж байгаад, ядуу дорой амьдралтай, сурах хүсэлтэй хүүхдүүдэд бэлэн мөнгө өгчихдөг байсан. Гэвч эргээд харахад энэ нь тийм ч үр дүнтэй ажил биш юм байна лээ. Тэтгэлэг авсан 20 гаруй хүүхдээс нийгэмд хэрэгтэй хүн болсон нь тун цөөн. Тиймээс бид залууст загас өгөх биш загас барих аргыг нь зааж өгөхийг илүүд үзэж энэхүү төслийн уралдааныг зарлаж шалгарууллаа. Уралдаанд янз бүрийн их, дээд сургуулийн оюутнуудын 21 төсөл ирснээс тавыг нь шалгаруулж санхүүжүүллээ. Улмаар хийсэн ажилтай нь танилцаж, дүгнэлээ. Оюутнууд маань санаснаас сайн ажиллажээ. 1000 ам.доллараар төсөөлж байснаас ч олон зүйл хийж, олон хүнийг хамруулсан байна. Бид болоод санхүүжүүлэгчид маань маш сэтгэл хангалуун байна. Монголын залуус юм хийж чаддагыг харууллаа гэж бодож байна.

-Анх санхүүжилтээ гардаж байсан болон одоо ажлаа тайлагнаж байгаа оюутнуудын хооронд ямар ялгаа ажиглагдаж байна вэ? -Хүүхдүүд маань зуны саруудад маш их зүйл сурчээ. Олны өмнө ярьж илтгэхээс эхлээд нийгэмд чиглэсэн ажлыг зохион байгуулах, олон нийттэй харилцах, албаны хүмүүст санаа бодлоо ойлгуулах гээд олон чадварыг эзэмшсэн байна. Өөрөөр хэлбэл өөртөө итгэлтэй болж, бие хүн болон төлөвшжээ. Арван оюутан ч гэсэн байгаль орчныг хамгаалах хүсэл эрмэлзэлтэй болж, бусдын төлөө олон нийтийг уриалж хамтарч асуудал шийдэх арга барилд суралцаж байгаа нь улс оронд том хувь нэмэр болно. Нэг ёсондоо бүгдээрээ энэ 1000 ам.долларын тэтгэлгийг нийгэмд хэрэгтэй хувь хүн болж төлөвшсөнийхөө төлөө авч байгаа гэсэн үг.

-Санхүүжилт нь яг ямар шугамаар орж ирсэн бэ? “Нутгийн шийдэл” сангаас гарсан юм уу, эсвэл хандивлагчдаас цугласан мөнгө үү? Цаашид үүнийгээ үргэлжлүүлэх үү? -Гадаадын хэдэн хувь хүн нийлж монгол залууст яаж тусалбал үр дүнтэй байх талаар “Нутгийн шийдэл” санд хандсан юм. Бид өмнө нь өгдөг байсан тэтгэлгээ танилцуулж, өөрчлөх хүсэлтэй байгаагаа хэлснээр санхүүжилт авсан. Тэд үүнийгээ “Олон Улсын Андуудын Монголын тэтгэлэгт хөтөлбөр” гэж нэрлэсэн байгаа. Сая гол санхүүжүүлэгчид маань төслүүдийн тайланг сонсох зуур би асуулаа л даа. Энэ тэтгэлэг цаашаа үргэлжлэх үү, юу гэж бодож байна, монгол хүүхдүүд таны хандив тусламжаар үр дүнтэй зүйл хийж чадсан байна уу гэхэд тэд үргэлжлүүлэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн. Гэхдээ тэтгэлгийн нийт хэмжээ зэргийг нутагтаа очоод бусадтайгаа ярилцаад шийднэ гэсэн. Ямар ч гэсэн нааштай зүйл хэлсэн болохоор төслийн уралдаан ирэх жил дахин зарлагдах байх..

-Бүгд л сайн ажил болсон байх шиг байна. Гэхдээ Таны хувьд алийг нь онцлох вэ?
-Би хоёр төслийг онцолмоор байна. “Болжморуудуудын клуб”-ын төсөл маань бидний бодож санаж байснаас маш олон ажил амжилттай зохион байгуулсан байна. Мөн “Залуусын экспо” төсөл хүүхэд залуусын гэртээ хийж бүтээж байсан хөдөлмөрийг гаргаж ирж, олон нийтэд үнэлүүлж чадсан байна. Энэ хоёр төслийн үр дүн анх танилцуулж, мөрөөдөж байснаас илүү гарсан учир сайхан санагдлаа. Гэхдээ нөгөө гурван төсөл ч бас үүрэг зорилтоо хэрэгжүүлсэн. Ер нь залуус маань сайн ажиллалаа. Хотын хоёр оюутан нэг ч хүн танихгүй газар очиж, өөрсдийн ажлаа нутгийн бүх иргэнд биш юм гэхэд тодорхой хүрээнд хүргэж чадаж байна гэдэг бол том амжилт. Мэдээж зөндөө бэрхшээл учирсан байна, тэр бүгдийг туулах зуураа тэд бие хүн болон төлөвшиж Монгол орныхоо үнэт зүйлийг ойлгоод ирж байгаа нь энэ бүхний үр дүн. Хойтон энэ хүүхдүүд илүү сайн төсөл оруулж ирж чадах байх. Дараа жил энэ хүүхдүүдээс давсан төсөл орж ирж байж л санхүүжилт авна, тэгэхээр оюутнууд дунд илүү өрсөлдөөн өрнөх байх, шалгуур ч өндөрсөнө гэсэн үг.

-“Нутгийн шийдэл” сангийнхаа тухай товч танилцуулахгүй юу?
-“Нутгийн шийдэл” гурав дахь жилдээ үйл ажиллагаа явуулж байгаа, гэр бүлийн сан. Анхлан манай гэр бүл, хамаатан садны хүрээнд голлон ажилладаг байсан. Сүүлдээ орон нутагт тулгамдаж буй асуудлыг шийдэх, байгаль орчинг хамгаалах, хүний эрхийг хангах чиглэлд хувь нэмрээ оруулахаар нийгэм рүү хандсан ажил зохиож байна. Ер нь гэр бүл гэдэг хэдэн үеэрээ эрхэмлэж явах үнэт зүйлтэй байх ёстой. Манай өвөг дээдсийн удам маань хилийн харуул байснаараа бахархдаг. Гэвч бид нийслэл хотод амьдарч байгаа учир тэдний үйл хэргийг үргэлжлүүлэх боломжгүй. Иймд гэр бүлийн маань үнэт зүйл юу байж болохыг ярьж байгаад уг санг байгуулсан юм. Бид нэг их мөнгө гаргах гэхээсээ нийгэмд хүч хөдөлмөрөө зориулахад анхаардаг. Өнөөдрийн оюутнуудын төсөл шиг үйл ажиллагаанд санхүүгийн тусламж үзүүлэх хандивлагч нарыг эрж олдог. Сангийнхаа хүрээнд ажил амьдралын гараанд хөл тавьж буй хүүхэд залууст зориулж “Ажил мэргэжлийн лавлах толь”, “Орчны эрүүл ахуй” иргэний нөхөрлөлийн гарын авлага, мөн “Нүүдэлчний яриа” бичил толь бичиг гаргаад байгаа. Эдгээр гарын авлагыг оюутнууд маань ч төсөл хэрэгжүүлэхдээ сайн ашигласан байна лээ.
Э.Адъяасүрэн

/"МОНЦАМЭ мэдээ" сонины 2010 оны 9-р сарын 13-ны дугаарт гарсан/

Áèä ìàðòààã¿é, áàñ ìàðòàõã¿é...

Öàã õóãàöàà õàðàâñàí ñóì ìýò íèñýí îäîæ íýã ë ìýäýõíýý áèäíèé êëóá áàéãóóëàãäààä äàðàé íýãýí óëèðëûã àðäàà îðõèæýý. Õýäèéãýýð ¿¿ðýý îðõèí íèññýí õýäèé ÷ áèäíèé õºãæèë äýâøèë, õàéð øèíãýñýí áÿöõàí ¿¿ðýíä á¿õ íàñíû ñóðàã÷äàä çîðèóëàãäñàí çóíû ñóðãàëò ÿâàãäñààð ¿¿íä 60 ãàðóé ñóðàã÷èä õàìðàãäààä áàéíà.Ò¿¿í÷ëýí ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Õàÿíõÿðâàà êëóáòýé õàìòðàí íîì óíøëàãûí àÿíã çîõèîí ÿâóóëæ îëíû òàëàðõëûã õ¿ëýýëýý.

Ýíä 150 ãàðóé ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä õýâëýãäñýí óòãà çîõèîë, ÿðóó íàéðàã ãýýä òºðºë á¿ðèéí ìýäýýëëýýð áàÿëàã íîì èðñýí áàéñàí þì. “Ñàíàà àëäàõàä ýõèéí ñ¿¿ òàãíàéä àìòàãäàæ” õýìýýí ìàíàé íýðò ÿðóó íàéðàã÷èä Á.Ëõàãâàñ¿ðýí ø¿ëýãëñýí áàéäàã÷ëàí áè ÷ ìºí õààÿà íýã ñàíàà àëäàí õàëóóí äóëààí ñýòãýëòýé ºõººðäºì ä¿¿ íàðàà ñàíàãàëçàíà. Òýä ìèíü ÷ îðîé á¿ð óòàñ öîõèí îðîéí òîéðãîî õèéí “Òàâòàé íîéðñîéðîé” äóóãàà äóóëæ ºãºõ íü ººðèéí ýðõã¿é ñýòãýë õºäºëãºíº.

Áÿöõàí áîëæìîðóóä ìààíü ñóðñàí ìýäñýíýý øóëãàíà æèðãýæ óòàñíû öààíààñ òºãºëäºð õóóðûí íàìóóí 纺ëºí àÿëãóóãààð áýëýã áàðèñààð...Òåõíèê òåõíîëîãè õºãæèíº ãýæ ñàéõàí ø¿¿ õýìýýí õºãøèä õóó÷èëäãûí àäèë ¿íýíäýý àëü õýäèéíý ìèíèé òºðñºí ä¿¿ øèã ìèíü äîòíî áîëñîí êëóáûí ñóðàã÷èä ìààíü “Áèä òàíûõàà çàõèæ õýëñíèéã ìàðòààã¿é ø¿¿, èòãýëèéã òàíü äààæ àìæèëòòàé ñóðàëöàõ áîëíî” õýìýýí ìåñåæ íèñãýñýýð...Ýðõýì ¿íýòýé ñóðãààëòàé áàãø íàð, ýãä¿¿òýé ãýíýí ä¿¿ íàð ìèíü áè ÷ ãýñýí ºâºð ä¿¿ðýí õ¿ñýë òýýñýí òà íàðûãàà ìàðòààã¿é, áàñ õýçýý ÷ ìàðòàõã¿é. Ýíý ÷ óòãààðàà áèäíèé êëóáûí ¿éë õýðýã ãàë ìýò ä¿ðýëçýõ áèëýý.

2010-08-26

Í.Ðýãäýíãàðàâ

Дархан Уул сэтгэл даллан үлдлээ

Дархан-Уул аймгийн Шарын гол суманд хэрэгжүүлсэн “Болжморуудын клуб” маань амжилттаар дүүрэн, сэтгэлд гэгээн гуниг дурсамж үлдээн, баяр баясал, ард түмэн иргэдийн талархлын урам хайрласан үгс, бяцхан найз нарын маань инээд хөөр, баярын нулимстай цуг нэг л мэдэхэд нисэн одох цаг болжээ.

Анх Шарын голд ирж байхдаа хүн сайн танихгүй газар ямаршуухан байх болдоо, хүмүүс бидний үйл ажиллагааг хэр хүлээн авах бол хэмээн сэтгэл нэг л түгшүүрлэн байсан. Гэтэл байдал биднийг огт өөр угтсан, бяцхан 3 настай багачуудаас эхлээд сумын удирдлага, дарга нар хүртэл халуун, дулаан сэтгэлээр биднийг хүлээн авсан. Шүр эрдэнэ шигээ халуун дулаан сэтгэлтэй найрсаг ард түмэн байсан нь бидэнд ажлын их урам зориг өгч, үйл ажиллагаагаа амжилттай хэрэгжүүлэхэд ихээхэн дэмжлэг болж өгсөн.

Эрүүл зохистой хооллолт, Цагийн зөв менежмент, Уурхай ба эрүүл мэнд, Мөнгөн усны зохистой хэрэглээ зэрэг дөрвөн удаагийн уулзалт, зөвлөгөө маань тун амжилттай болсон юм. Уулзалт зөвлөгөөнд оролцсон хүмүүс “Шинэ соргог, амьдралд хэрэгтэй мэдээлэл түгээж байгаад их талархаж байна. Хөдөө газар болохоор тэр бүр эрүүл хоол, цагийн зохион байгууллалтын талаар мэдээлэл хомс байдаг. Бид зуны дэлгэр үеэр цаг зав ихтэй байдаг, энэхүү мэдээлэл, үйл ажиллагаа цагаа олсон, үр өгөөжтэй үйл ажиллагаа болж байна” хэмээн дурьдаж байсан нь бахархууштай.

Түүнчлэн тийм том биш ч гэсэн тоймтой чухал номнууд цөөнгүй “Болжморуудын клуб”-ын номын санд танхимаар 6000, гэрээр 2000 орчим хүн үйлчлүүлсэн нь бидний хувьд чамлалтгүй тоо юм. Энд оюунаараа цангаж, шинэ содон зүйл уншиж мэдэн, өөрийгөө хөгжүүлэхийг хүссэн хүмүүс цөөнгүй байдаг нь энэ үеэр харагдаж байсан. 3 настай бяцхан дүү нараас эмээ, өвөө хүртэл манайд орж ирэн, ном сэтгүүл, гарын авлага материал сонирхон суудаг байсан. Мөн тэд маань яг болжмор шиг сэргэг өглөө 6 цагаас эхлээд л эхний уншигч орж ирдэг байсан гээч. Бид Шарын голын бүх хүнд хүрч чадахгүй ч гэсэн тодорхой хүмүүст үйлчилж, хүрч чадсандаа сэтгэл хангалуун байгаа.

Аливаа зүйлийн эхлэл тавин хувьтай нь тэнцүү гэдэг шүү дээ. Бидний эхэлсэн үйл ажиллагааг сумын багш, сурагчид хариуцан авч цаашид сургууль дээрээ шилжүүлэн “Болжморуудын клуб” –ээ ажиллуулахаар зорьж байгаа. Түүнчлэн залуус, ахмадууд сумын удирдлагууд хүртэл боломж, бололцоогоороо дэмжин ажиллаж, клубээ цааш нь үргэлжлүүлэн ажиллуулахад өөрсдийн хувь нэмрээ оруулна гэдгээ мэдэгдсэн. “Санаа зөв бол заяа зөв” гэдэг бид ниссэн “Болжморуудын клуб” маань үйл ажиллагаагаа явуулан олон, олон сэргэг, оюунлаг болжмортой болно гэдэгт бид итгэн найдаж байгаа.

Яагаад ч юм төрсөн газар шиг сэтгэлд дотнохон болжээ Шарын гол сум. Галт тэргэнд суугаад явахад алслан харагдах барааг нь хараад өөрийн эрхгүй хоолой зангиран, нулимс дусалж байсныг нуух юун. Номын сангаар байнга орж ирдэг хөөрхөн дүү нар, залуус биднийг дэмжиж тусалдаг багш нар, нутгийн удирдлагуудад хамгаас илүү талархаж, баярласнаа илэрхийлэхгүй өнгөрч болохгүй. Нэг сарын хугацаа хол мэт санагдаж байсан боловч харавсан сум шиг л өнгөрч, хөлгийн жолоо залан гэрийн зүг явлаа.

Шарын гол суманд сэтгэл хорогдон, ээждээ эрхлээд очих хүүхэд шиг буцаад л очмоор санагдаж байсан. Энд миний амьдралын хамгийн нандин дурсамжуудын нэгээхэн хэсэг нь хэлхэгдэн үлдлээ. Өдөрт нь номоо хамт уншин, орой бүр хамт тоглон, оройн тойром хийдэг жижигхэн найз нартаа үнэхээр дасчээ. Тэдний хөөрхөн инээд, сахилагагүй зан, эрхлэнгүй аашинд нь дасаж орхисон бололтой дүү нартаа. Авъяастай, ухаантай хөөрхөн дүү нарыг минь гэгээн ирээдүй, сайн сайхан бүхэн хүлээж байгаа. Та нартаа амжилт хүсье. Хичээлдээ шаргуу, ухаантай 11 ангийн бидний найз охид, хөвгүүд, байнга тусалж дэмжиж ээж минь л байдаг багш нартаа үнэхээр дасчээ. Гадны хүнд ээлтэй газардаа, заавал сайн явдаг юм. Дархан-Ууланд хорогдоод энд үлддэг юм хэмээн тоглон ярьж байсан хүний үг үнэн болж таарсан шүү. Нээрээ л бидэнд өвчин зовлон, аливаа хэцүү зүйл энэ хугацаанд тохиолдоогүй. Төлөвлөж бодсон ажил үйлс маань бүтэмжтэй сайхан болж өнгөрсөн. Галт тэрэг хөдөлсөөр, Дархан Уул сэтгэл даллан дүнхийж, дурсамж хөглүүлэн үлдлээ.

Б.Ууганбаяр /2010.07.22/

“Болжморуудын клуб” –д номын аян эхэллээ

Дархан Уул аймгийн засаг дарга асан, УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваагийн санаачилсан “Номтой нөхөрлье” аяны хүрээнд “Болжморуудын клуб” –т номныхоо дээж 150 орчим номыг байршуулан, хүүхэд багачуудад ном унших, оюунаа тэлэх боломжийг олгож эхэллээ.

Уг аян 7-р сарын 16- нд эхэлсэн бөгөөд сарын хугацаатайгаар явагдахаар, явуулан номын сангаа ажиллуулсаар байна. Дэлхийн уран зохиолын дээжис, Цүндээлэй, Цондоолой цуврал зэрэг хүүхэд багачуудын унших дуртай номнууд үүнд багтжээ. Болжморууд ниссэн ч гэсэн номын сан нь уншигчдаар дүүрэн, шинэ шинэ олон номнуудыг уншиж, оюунаа тэлэх боломж Шарын гол сумын хүүхэд багачуудад гарч байна . “Болжморуудын клуб” –ыг үргэлжлүүлэн номын хур буулган ажиллаж байгаа та бүхэндээ баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.

Б.Ууганбаяр /2010.07.27/

Болжморууд үүрээ засч үлдээлээ

Бид Эрүүл зөв хооллолт, Уурхай ба эрүүл мэнд, Мөнгөн усны зохистой хэрэглээ сэдэвт “Болжморын гурван үүр”-ийг сонгон хариуцагчдад нь хаяг, холбогдох гарын авлага материалыг гардуулан өглөө. Уг үүрийг сонгохдоо бид уулзалт, сургалтадаа харгалзан эргэн тойрны хүмүүстээ мэдээлэл түгэээж, нөлөөлж чадах хүнийг сонгон авч ахлуулан үлдээсэн. Үүнд: “Эрүүл хооллолт таны амьдралын үндэс” сэдвээр мэдээлэл түгээхээр уг сумын 2-р сургуулийн багш Б.Энхжаргал, “ Уурхай ба Эрүүл мэнд” сэдвээр Шарын голын нүүрсний уурхайн гүний ус шүүрүүлэх тасгийн ахлагч Д.Сундуйжав, “Мөнгөн усны зохистой хэрэглээ, түүнээс үүдэлтэй эрүүл мэндийн асуудлаас урьдчилан сэргийлэх” сэдвээр Буянтын хөндийн шарын гол төрийн бус байгууллагын тэргүүн О.Цэцэгмаа нар ажиллахаар болсон. Бидний сарын үндсэн үйл ажиллагааны хугацаа дууссан ч болжморын гурван үүр маань хүмүүст мэдээ, мэдээлэл түгээн, зөвлөгөө өгч байхаараа давуу талтай юм.
Б.Ууганбаяр /2010.07.22/

"Бууж үдэлсэн болжморууд" нэвтрүүлэг

Би нисмээргүй байна

Олон хүний инээд хүргэж, өхөөрдүүлэн жиргэж байсан болжморын бяцхан ангаахай өнөө том болж үүр юугаан орхин жигүүрээ дэвэн нисэх гэж байна. Элэгсэг найрсаг олон түмний хүч тусаар төсөөлж төлөвлөсөн бүхэн минь сэтгэлчлэн бүтлээ. Эргээд харахад энэ цаг мөч эгэл бидний амьдралд хэзээ ч давтагдахгүй торгон агшин болохыг бид жиргэн өгүүлж байна.
Бага гэж гололгүй, балчир гэж тохуурхалгүй эгдүүтэй нэртэй эвлэгхэн клубыг минь орон нутагтаа хүлээн авч дэмжин ажиллаж байсан сумын засаг дарга Б.Жаргал болон нутгийн нийт удирдлагууддаа талархан, хүндэтгэж буйгаа илэрхийлье. Урмын үгээр үйлсийг минь мялааж, ухаарлын аясаар сэтгэлийг минь хөглөж клубын маань үйл ажиллагааг хамтран зохион байгуулсан сумын 2-р сургуулийн багш Б.Энхжаргал, Б.Тунгалаг, Ч.Цэрэндэжид, Ц.Энхжаргал гээд олон багш нартаа баярласан сэтгэлийн үгсээ зүрхний гүнээс уудалж сууна. Алдаатай оноотой энэ амьдарлын нугачаанд алхам тутамд минь үгүйлэгдэх дурсамж энэ байх болно.Өглөө бүр хөөрцөглөн ирж манай клубын байнгын үйлчлүүлэгч болсон бяцхан дүү нараа бид хэзээ ч мартахгүй. Энэ л жаалуудын ачаар инээд хөөр өврөөс минь цалгиж, өөрийн эрхгүй өнгө нэмж байсан шүү. Тэдний гэнэн томоогүй яриа, хоёр эгчдээ хайртай хэмээн алдаатай бичсэн сэтгэлийн үгс, сарийлган зурсан гар зураг нь юутай гайхалтай.

Халуун зүрхнээсээ асгарах хамаг бүхнээ хуваалцан амьдралын хүрдэнд алхан орж буй ахлах ангийн хүүхдүүдээ ч бид мартахгүй. Цөөхөн хором богинохон хугацаанд төрсөн дүү шиг минь дасал болж ээ та нар минь. Эргэн дурсах алтнаас үнэтэй түүх бидэнд бий шүү хадгалж яваарай дүү нар минь. Салан нисэхэд хэцүү байна. Самсай минь шархираад гунигтай байна. Үүлгүй тэнгэрээс бороо орох мэт үнэндээ нэг л уйтай байна. Гэвч
“Болжморуудын клуб”-ээс мэдсэн бүхнээ ажил амьдралдаа хэрэгжүүлэн, бидний сургалт та нарт минь өчүүхэн ч гэсэн үр өгөөжөө хайрлаж гэмээнэ сэтгэлд нар мандах болно дасал болсон дүү нар минь. Багтаж ядан холхих сургалтын жижиг танхимаа бас тэгээд болоогүй ээ тоо нь цөөхөн ч толгойд өгөх мэдлэг арвинтай тэр л ном сангаа, хүлээхэд урт хирнээ эргэн дурсахад дэндүү богинохон энэхэн цаг хугацааг эгэл бид ямагт дурсах болно.

Буурлын тахилагатай Дархан уулын бэлд сүндэрлэх жаахан атлаа том энэ сумын хүн ардынх нь найрсаг занг, хөдөө талынх нь бишрэл бахдалыг, өлмий дарам бишрэл бахдалыг өнө мөнхөд дуурсах болно болжморууд бид. Ээлтэй энэ л хангайн тэнгэр нь үргэлж цэлмэг байж болжморууд нь үргэлж сэргэг байг. Нууцхан сэтгэл хорогдоод нэг л явмааргүй байна энэ бүхнээс. Гэвч эргэн учрахын ерөөл талбин энэ л клубээ та бүхэндээ үлдээгээд үүрнээсээ бид үдлэн нислээ. Ахан дүүс болсон та бүхэн минь амар амгалан дүүрэн жаргалтай сууж байгаарай. Жигүүрээ дэвсэн шувууд бид жиргэж нэг нисэн ирэх нь лавтай. Дэндүү дасал болсон нутаг минь ээ.
Н.Рэгдэнгарав
2010/07/16/

Намар ирэв үү, нутгаа санав уу?

Наадмын дараа намар гэж үнэн ажээ. Бодож амжаа ч үгүй байхад сэрүүн салхи сэрчигнэн ялимгүйхэн жиндүүлэх агаад яагаад ч юм бүү мэд сэтгэлд нэг л уйтай бодол хөглөрнө.

Магадгүй дасал болсон энэ нутгаа “Болжморуудын клуб”-ээ тун удахгүй орхиод ниснэ гэхээр ийнхүү гэгэлзүүр сэтгэлийн учигт дарагдаа бизээ. Наадамчин олны хөлд дарагдаад байсан сумын төв ч нэг л эл хуль болчихжээ. Гагцхүү клубын маань жинхэнэ үнэнч гишүүд болох балчир найз нар маань л биднийг тойрон жиргэсэн хэвээр. Хамгийн хачирхалтай нь бидний тухай саяхан сураг сонслоо. Ороод сонирхоод үзье гэсэн хижээл насны цөөнгүй эмэгтэй орж ирэн “Бүх насныханд тун ч хэрэгтэй үйлс бүтээж яваа юм байна. Удахгүй нутаг буцах гэж буй нь даанч харамсалтай юм. Нутгийн ах дүүс энэ клубыг цааш нь аваад явж дөнгөнө байхаа” хэмээн хуучилж байв. Бид нисэн одлоо цэцэгс маань гандахгүйгээр улам улам соёооолон ургана гэхээр сэтгэлд зул бадамлан, баясалтай санагдаж байв.

Нутгийн олны сэтгэлийг түгшээсэн хамгийн гол асуудлын нэг бол залуус төдийгүй бүх насны хүмүүсийн архины зүй бус хэрэглээ, түүнээс үүдэлтэй асуудлууд байна. Харамсалтай нь эдүүгээ тэдгээр хүмүүсийг өөрчлөн засах ямар ч аргагүй хэмээн иргэд үзэж байгаа ажээ. Харин үүнээс үр хойчоо сэргийлэн авч үлдэхийн төлөө тэдний хөгжил боловсролд чиглэсэн энэ мэт клуб, хүүхдийн сайн дурын байгууллага, дугуйлан ихээхэн хэрэгтэй гэж тэд яриж байна. Зорилго нь аргаа зөвтгөдөг гэдэг болохоор иргэдийн хүсэл зөв юм. Хүндрэлтэй хэмээх тодотгол бүхий асуудлаас гарч болох арга замаа олж чадаж байгаа нь олзуурхууштай. Одоо харин орон нутгийнхаа нөөц бололцоон дээр тулгуурлаад хэрэгжүүлэх алхамаа эрэлхийлэх цаг болжээ Шарын голын сайхан санаат ахан дүүс минь.

Гадаа шаагилдан тоглох хүүхдийн дуу жаргах нарны туяатай хослон маргааш бидэнд шинэ ирээдүй эхлэл байгаа болохыг сануулна. Өөдрөг үзлийн дөлийг өөрсдөө бид бадрааж чадна. Эрхэм та минь ээ.
Н.Рэгдэнгарав
2010/07/12